“2017全国农机好单品评选活动”排位赛等你来挑战
| Герман мемлекет? нем. Deutsches Reich | |||||
| |||||
| ?н?ран: [[Веймар Республикасы ?н?раны|?Нем?стер ?н??]] | |||||
| |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ??рылды | 1919 | ||||
| Мемлекетт?к ??рылымы | |||||
| Ресми т?л? | нем?с | ||||
| Елорда | Берлин | ||||
| ?р? ?алалары | Берлин, Гамбург, Мюнхен | ||||
| ?к?мет т?р? | президентт?к-парламентт?к республика | ||||
| Рейхспрезидент | Фридрих Эберт | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аума?ы ? Барлы?ы |
(1925 жыл) 468 787 км2 км2 | ||||
| Экономикасы | |||||
| Валютасы | ?а?аз марка (1919—1923) рентт?к марка (с 1923) рейхсмарка (1924—1933) | ||||
| ?осымша м?л?меттер | |||||
| ХОК коды | GER | ||||
.svg)
.svg)
Веймар Республикасы (нем. Weimarer Republik, Deutsches Reich Weimarer Republik ) — 1919-1933 жылдарда?ы Германияны? тарихи атауы, атау Веймарда ??рыл?ан ?лтты? ??рылтай жиналысында ?абылдан?ан ж?не сол 1919 жылы 31 ш?лдеде жа?а демократиялы? конституцияда бек?т?лген бас?ару федералды? республикалы? ж?йес?. Ресми т?рде мемлекет Герман империясы к?ндер? кез?ндег?дей (?Рейх? (Reich) с?з?н?? аудармаларында ?мемлекет? ж?не ?империя? деген с?здер бар) ?Герман мемлекет?? деп аталуын жал?астырды (нем. Deutsches Reich).
Тарихы
[??деу | ?айнарын ??деу]Веймар республикасы Б?р?нш? д?ниеж?з?л?к со?ысты? со?ында Германияны шарпы?ан ?араша т??кер?с?н?? н?тижелер?н?? б?р? болды. Мемлекетт?к ??рылымны? республикалы? формасы кайзерл?к Германияны? саяси ж?не ?скери же??л?с?нен кей?н Германияны? ?шк? саяси ?м?р?не серп?н берд?. Со?ысты? басында жариялан?ан" азаматты? бейб?тш?л?к", о?ан оппозицияда бол?ан социал-демократтар" айры?ша За?нан " бастап ?осылды, Германияны? т?уелс?з социал-демократиялы? партиясыны? пайда болуымен бар?ан сайын сын?а ?шырады. Же??ске деген сен?мд?л?к пен азы? — т?л?кпен ?амтамасыз етудег? ?з?л?стерд?? пайда болуымен монархия ?о?амны? ?олдауын жо?алтты, ал Кайзер империясыны? ?скери б?йры?тары оны? бедел?н жо?алтты.
"?азан реформасын" ж?зеге асыра отырып, Баден княз? Макс баста?ан Кайзерл?к Германияны? со??ы ?к?мет? же??мпаз державалармен Бейб?тш?л?к кел?с?м?н?? жа?сы шарттарына ?ол жетк?зу ?ш?н империялы? Конституцияны парламентаризм ба?ытында ?згертуге тырысты. Парламентт?к демократияны орнату?а ба?ыттал?ан реформаларды ж?зеге асыру ода?тастарды?, атап айт?анда А?Ш президент? Вудро Вильсонны? бейб?т кел?сс?здер ж?рг?зу шарты болды. 1918 жылы ?азанда Германияны? атысты то?тату туралы м?л?мдемес?не жауап рет?нде ол егер Германия олар?а б?рын?ы басшылы? ?сынса, бейб?тш?л?к туралы кел?сс?здер ж?рг?зу м?мк?нд?г?н жо??а шы?арды.
10 ?арашада Берлин ж?мысшылары мен сарбаздар ке?ес?н?? жалпы жиналысы (Vollversammlung der Berliner Arbeiter - und Soldatenr?te), уа?ытша мемлекетт?к органдарды — ?лкен Берлинн?? ж?мысшылар мен сарбаздар ке?ес?н?? ат?арушы ке?ес?н ж?не Эберт баста?ан Халы? Комиссарлары Ке?ес?н сайлады.
Веймар конституциясы
[??деу | ?айнарын ??деу]Конституцияны? жобасын жасау ?ш?н Конрад Хаусманны? т?ра?алы?ымен Конституциялы? комитет ??рылды. Конституция жобасыны? ек?нш? о?ылымы 1919 жылы 2 ш?лдеде басталды. Веймар Конституциясыны? ?абылдануымен Германия империясы ал?аш рет парламентт?к демократия?а ие болды. За? шы?арушы бил?кт? жер ?к?меттер? та?айында?ан рейхсрат ж?не пропорционалды ж?йе бойынша халы? сайла?ан рейхстаг ж?зеге асырды.
Версаль конституциясы
[??деу | ?айнарын ??деу]Бейб?тш?л?к кел?с?м?не 1919 жылы 28 маусымда Версальда ?ол ?ойылып, 1920 жылы 10 ?а?тарда Рейхстаг ратификацияланды. Ол ар?ылы Германия Франция?а Эльзас-Лотарингияны ?айтарып берд? (1870 ж. дей?нг? шекарасына); Бельгия?а Мальмеди ж?не Эйпен округтер?н, сондай-а? моренаны? бейтарап ж?не пруссиялы? б?л?ктер?н берд?; Польша-Позен провинциясыны? к?п б?л?г? ж?не Батыс Пруссия провинциясыны? жартысына жуы?ы, Силезия провинциясыны? Глючин округ?-Чехословакия?а (осы аума?тарды? барлы?ында дерл?к нем?стер жо? оларды? к?пш?л?г? болды Данциг (Гданьск) ж?не оны? округ? "ерк?н ?ала" деп жарияланды; Мемель (Клайпед) облысы (Мемелланд) же??мпаз державаларды? бас?аруына бер?лд? (1923 жылы а?панда Литва?а ?осылды).
Веймар Республикасыны? ыдырау себептер?
[??деу | ?айнарын ??деу]Веймар Республикасыны? же??л?с?н ?андай да б?р жа?даймен т?с?нд?руге болмайды: Веймар Конституциясыны? институционалды? кемш?л?ктер?, 20-шы жылдарды? ая?ы мен 30-шы жылдарды? басында?ы ?лемд?к экономикалы? да?дарыс, ?лтты? социалистерд?? сайлау базасыны? ке?ею?не ы?пал еткен кедейл?к пен жаппай ж?мыссызды? немесе ?д?лет, бас?ару органдарында ж?не армияда демократиялы? ?айта ??руларды? болмауы. Германияда?ы ал?аш?ы демократияны же?ген? ?ш?н к?н?н? тек ?ажетт? жеке ?асиеттер? жо? жеке саясаткерлерге ж?ктеуге болмайды. Фюрер бейнес?н?? харизматикалы? тартымдылы?ы да шешуш? себеп бола алмайды: 1932 жылды? ая?ы мен 1933 жылды? басында Гитлер мен ?лтты? социалистер сайлаушыларды? с?й?спенш?л?г?н?? шы?ынан ?тт?. Веймар Республикасыны? к?йреу?-себептерд?? б?к?л кешен?н?? с?йкес келу?н?? н?тижес?.
Со??ы с?тке дей?н Германияны? диктатура?а к?шу? с?зс?з бол?ан жо?. Веймар Республикасыны? со??ы кезе??не ?атыс?ан нег?зг? актерлерд?? к?пш?л?г?не тарихшылар нег?з?нен жа?ымсыз сипаттамалар беред?. Оларды? кейб?реулер? амбициясы мен менменд?г?нен со?ыр болды, ал бас?алары саяси миопиясыны? ар?асында Гитлерге жол ашты. Б?ра? республиканы? жа?тастары да лайы?ты балама ?сын?ан жо?.
Гитлер Рейх канцлер? ?ызмет?не та?айындал?аннан кей?н демократиялы? партиялар жалпы шешуш? ?с-?имыл ба?дарламасын ??ра алмады, т?пт? Орталы? партиялар NSDAP-пен коалиция туралы ойлады. Курт фон Шлейхер Рейх Президент?не Конституцияны б?за отырып кей?нге ?алдырыл?ан рейхстаг сайлауына лайы?ты балама ?сына алмады. Осылайша оны? ?к?мет? сен?мс?зд?к б?лд?рген?не ?арамастан ж?мысын жал?астыру?а м?мк?нд?к алды. Б?л сен?мс?зд?к дауысын елемеуге болады, б?л оны шы?ар?ан Парламентт?? ?к?метт?к коалиция ??ра алмайтынды?ын ж?не осылайша Веймар республикасы оны к?здемеген?мен, сен?мс?зд?кт?? сындарлы дауысымен ?к?метт? ?згерту м?мк?нд?г?н аны?тайды. Сен?мс?зд?к туралы сындарлы дауыс беру т?жырымдамасы 1927 жылы ?з?рленд? ж?не Гинденбург Рейх президент? ?ш?н ти?ст? д?лелд? Шлейхерге оны? ке?есш?лер? дайындады.
Гитлер Рейх канцлер? болып та?айындал?ан кезде, оны? партиясы с?тс?зд?кпен ая?тал?ан бил?кке ?ол жетк?зуге б?рнеше рет тырыс?аннан кей?н тере? ?шк? да?дарыс?а ?шырады. ?лтты? социалистер ?г?т-насихат ар?ылы "бил?кт? басып алу" деп ата?ан н?рсе оны белг?л? б?р жа?дайларды? н?тижес?нде со??ы с?тте беру болды.
Халы? саны
[??деу | ?айнарын ??деу]1919 жылы Жас Веймар Республикасында 60 миллион?а жуы? адам т?рды. Кей?нг? жылдары халы? саны ?ст? ж?не 1933 жылы ?лтты? социалистер бил?кке келгеннен кей?н ж?рг?з?лген сана? бойынша шамамен 66,2 миллион т?р?ын болды
Мемлекетт?к ж?йе
[??деу | ?айнарын ??деу]Конституцияны 1919 жылы Веймарда?ы Германия ?лтты? Ассамблеясы ?абылдады. За? шы?арушы органдар — жер ?к?меттер? та?айында?ан рейхсрат ж?не 4 жыл мерз?мге автоматты ?д?с бойынша ашы? т?з?м бойынша к?п мандатты округтер бойынша пропорционалды ж?йе бойынша халы? сайла?ан рейхстаг, Мемлекет басшысы —7 жыл мерз?мге халы? сайла?ан, ?к?лд?к функцияларды ж?зеге асыр?ан, сырт?ы саясатты аны?та?ан ж?не армияны бас?ар?ан президент (Reichspr?sident), ат?арушы орган - ?к?мет (Рейхсрегьерунг), оны? ??рамына канцлер (Рейхсканцлер) ж?не Министрлер (Рейхсминистер) к?рд?, оны император та?айындады ж?не Рейхстагты? алдында жауап берд?, конституциялы? ?ада?алау органы-мемлекетт?к сот (Staatsgerichthof), оны? отырушыларын Рейхстаг пен рейхсрат сайлады
Е? ы?палды саяси партиялар
[??деу | ?айнарын ??деу]Германияны? Социал-демократиялы? партиясы (Sozialdemokratische Partei Deutschlands)
Германия ?лтты? халы? партиясы (Deutschnationale Volkspartei)
Германияны? центристт?к партиясы (Deutsche Zentrumspartei)
Германия коммунист?к партиясы (Kommunistische Partei Deutschlands)
Германия халы? партиясы(Deutsche Volkspartei)
Германия Демократиялы? партиясы (Deutsche Demokratische Partei)
Бавария халы? партиясы (Bayerische Volkspartei)
?лтты? социалист?к нем?с ж?мысшы партиясы (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, NSDAP).
?арулы к?штер?
[??деу | ?айнарын ??деу]?арулы К?штер? — рейхсвер
??рлы? ?скер? — рейхсхеер (Reichsheer)
?скери-те??з к?штер?-рейхсмарин(Reichsmarine
Экономикасы
[??деу | ?айнарын ??деу]Барлы? ж?мысшыларды? 51% - ы тау-кен, металл ??деу, металл ?нд?ру ж?не ??рылыс ?нерк?с?б?нде болды
Сырт?ы саясат
[??деу | ?айнарын ??деу]Веймар кезе??нде Германия елш?л?ктер? Франция, ?лыбритания, Бельгия, Нидерланд, Австрия, Швейцария, КСРО, Испания, Чехословакия, Югославия, Т?ркия, ?ытай, Жапония, Америка ??рама Штаттары, Австралия, Германия ?к?лд?ктер? - Дания, Швеция, Греция, Польша, Финляндия, Мажарстан, Румыния, Болгария, Албания, Люксембург, Иран, Аргентина, Чили, Боливия, 1926-1933 жылдары Германия ?лттар Лигасыны? м?шес? ж?не оны? Ке?ес?н?? т?ра?ты м?шес? болды. Веймар кезе??нде Германиядан келген саясаткерлер ек? рет Нобель сыйлы?ыны? лауреаты болды.
Дерекк?здер
[??деу | ?айнарын ??деу]Geschichte: Zahl der Einwohner in der Weimarer Republik 1925 | Statista[1]