【江西新闻联播】江西打响交通扶贫脱贫攻坚战
| Жорж Шарпак | |
| фр. Georges Charpak | |
 | |
| Ту?ан к?н? | 百度 其结果是，拥有软资源越多的国家和地区，经济越发达；拥有软资源越多的企业，竞争力越强。 |
|---|---|
| Ту?ан жер? |
Домбровица, Польша Республикасы (?аз?р Украина) |
| ?айтыс бол?ан к?н? |
29 ?ырк?йек 2010 (86 жас) |
| ?айтыс бол?ан жер? | |
| Азаматты?ы | |
| ?ылыми аясы | |
| Ж?мыс орны | |
| Альма-матер | |
Жорж Шарпак (фр. Georges Charpak, отбасында ж?не достары арасында — Гриша Шарпак;[1] 1 тамыз 1924 — 29 ?ырк?йек 2010[2]) — француз физиг?, 1992 жыл?ы физика бойынша Нобель сыйлы?ыны? лауреаты.
?м?рбаяны
[??деу | ?айнарын ??деу]Жорж Шарпак (ту?ан к?н?нде Гриша Харпак)[3] Волынны? Дубровица елд? мекен?нде (ол кезде Польша, ?аз?рг? — Украинаны? Ровно облысы) еврей отбасында д?ниеге келген. Ол ?ш жаста бол?анда, отбасы (ата-анасы — Мотл Харпак, кей?н Морис Шарпак ж?не Хана Шапиро, кей?н?рек Анна Шапиро)[4][5][6] Польшадан кет?п, Хайфа?а (мандатты Палестина, ?кес? сол жерде тас кесуш? рет?нде ж?мыс ?стед?) ?оныстанды,[7][8] ж?не 1931 жылы Польша ар?ылы Парижге (б?рын ?кес?н?? туыстары ?оныстан?ан) к?шт?. Француз т?л?н?? ережелер? бойынша о?ыса?ыз, Charpak тег? Шарпак болып дыбыстала бастады.
Ек?нш? д?ниеж?з?л?к со?ыс кез?нде Жорж Шарпентье (Georges Charpentier) атына жал?ан ??жаттармен Жорж Шарпентье мен оны? ата-анасы нем?с оккупациясынан боса?ан Францияны? о?т?ст?г?не ?ашып[9] сол жерде ?арсыласу ?оз?алысына ?атысып, 1943 жылы Виши режим?н?? бил?г? т?рмеге ?амады.[5] 1944 жылы Дахауда?ы фашист?к концлагерьге жер аударылды, 1945 жылы азат ет?лгенге дей?н сонда болды. 1945 жылы Монпелье лицей?нде о?уын ая?та?аннан кей?н ол Францияда?ы е? беделд? техникалы? о?у орындарыны? б?р? Париждег? ?école des Mines ? (?Париж тау-кен мектеб??) о?у?а т?ст?. Келес? жылы ол Франция азаматты?ын алады.
Париж тау-кен мектеб?н б?т?ргеннен кей?н (фр. école des Mines) 1948 жылы Шарпак тау-кен инженер? маманды?ы бойынша бакалавр д?режес?н алып, ?лтты? ?ылыми зерттеу орталы?ында ж?мыс ?стей бастады. 1954 жылы Франс колледж?нде (фр. Collège de France) ядролы? физика докторы д?режес?н алды, онда ол Фредерик Жолио-Кюри зертханасында ж?мыс ?стед?. 1959 жылы ол Женевада?ы Еуропалы? ядролы? зерттеулер орталы?ыны? (CERN, фр. CERN) ?осылды. М?нда, 1968 жылы ол ?з?н?? нег?зг? ашылуын жасады — ол элементар б?лшектерд? аны?тау?а арнал?ан мультиэлектродты пропорционалды? камераны (?Шарпак камерасы?) жасады, оны ?олданбай жо?ары энергия физикасы саласында б?рде-б?р т?ж?рибе ая?талма?ан[10].
1984 жылы ол Париждег? физика ж?не химияны тере? зерртеу мектеб?н?? профессоры болды.
1985 жылы Шарпак Франция ?ылым академиясыны? м?шес? болды. 1992 жылы ол ?б?лшектерд?? детекторларын, атап айт?анда к?п сымды пропорционалды? камераны аш?аны ж?не жаса?аны ?ш?н? физика бойынша Нобель сыйлы?ына ие болды.
Шарпак бейб?т атом энергиясын пайдалануды? белсенд? жа?таушысы болды. ?Адамзат?а ескертуге? (1992)[11] ?ол ?ойды. Ол ?Атом ?алымдарыны? хабаршысы? демеуш?лер ке?ес?н?? м?шес?.
К?ш? ?н?с? — француз киноактер? ж?не режиссер? Андре Шарпак (фр. André Charpak, 1930 ж. ту?ан).
Марапаттау ж?не мойындау
[??деу | ?айнарын ??деу]- 1960 — ?лтты? ?ылыми зерттеу орталы?ыны? к?м?с медал?
- 1973 — Prix Jean-Ricard
- 1989 — Б?лшектерд?? физикасы ж?не жо?ары энергия физикасы бойынша сыйлы?
- 1992 — Физика бойынша Нобель сыйлы?ы
- 2007 — ??рмет легионыны? офицер?
Дерекк?здер
[??деу | ?айнарын ??деу]- ↑ Charpak: ?Collégien, mon niveau de physique ne dépassait pas le zéro?. Басты дерекк?з?нен м?ра?аттал?ан 2 ?азан 2010.(?олжетпейт?н с?лтеме) Тексер?лд?, 30 ?ырк?йек 2010.
- ↑ Скончался лауреат Нобелевской премии по физике Жорж Шарпак (орыс.). РИА Новости (30 сентября 2010). Тексер?лд?, 30 ?ырк?йек 2010.
- ↑ Georges Charpak était une particule à très haute énergie
- ↑ La vie a fil tendu (автобиография), стр. 16
- ↑ a b Приборкувач мирного атома. Басты дерекк?з?нен м?ра?аттал?ан 5 ?азан 2006.(?олжетпейт?н с?лтеме) Тексер?лд?, 30 ?ырк?йек 2010.
- ↑ Григор?й Шарпак — Лауреат Нобел?всько? прем??
- ↑ La mort du physicien Georges Charpak (некролог)
- ↑ Биографические данные
- ↑ Georges Charpak Biography
- ↑ Ю.Храмов. "История физики". — "Феникс", 2006.
- ↑ World Scientists' Warning To Humanity (а?ыл.). stanford.edu (18 November 1992). Басты дерекк?з?нен м?ра?аттал?ан 6 желто?сан 1998.(?олжетпейт?н с?лтеме) Тексер?лд?, 1 ш?лде 2019.
?дебиет
[??деу | ?айнарын ??деу]- Ioannis Giomataris and Michel Spiro Georges Charpak (а?ылш.). — 2011. — Vol. 64. — P. 62. — doi:10.1063/PT.3.1175
С?лтемелер
[??деу | ?айнарын ??деу]
| ||||||||||
- Алфавит бойынша т?л?алар
- Алфавит бойынша ?алымдар
- 1 тамызда ту?андар
- 1924 жылы ту?андар
- Дубровицада ту?андар
- 29 ?ырк?йекте ?айтыс бол?андар
- 2010 жылы ?айтыс бол?андар
- Парижде ?айтыс бол?андар
- Физикадан Нобель сыйлы?ыны? иегерлер?
- А?Ш ?лтты? ?ылым академиясыны? шетелд?к м?шелер?
- Француз ?ылым академиясыны? м?шелер?
- Ресей ?ылым академиясыны? шетелд?к м?шелер?
- Франция физиктер?
- ??рмет легионы орден?н?? иегерлер?
- Физиктер